íþróttafræðingur M.Sc.
Það hefur eflaust ekki farið fram hjá mörgum að til stendur að gera kennurum og námi þeirra hærra undir höfði með verkefninu komdu að kenna. Í tilefni þess var ég beðinn um að rita nokkur orð um af hverju fólk ætti að geta hugsað sér að starfa við íþróttakennslu í framtíðinni. Ég legg til nokkur atriði í þessum stutta pistli.
Grein mín í Kjarnanum frá 3. maí 2019
SÞ
Það eru til margar góðar leiðir til að hefja nýtt ár. Sú leið sem við Kristján Halldórsson völdum var að halda námskeið í mjúkhandboltafræðum fyrir áhugasama kennara og handboltaþjálfara. Námskeiðið fór fram í nýrri aðstöðu Fjölnis í Egilshöllinni sem hefur fengið heitið Fjölnishöllin.
Það var okkar upplifun að vel hafi tekist til og þátttakendur hafi verið almennt nokkuð sátt með þetta námskeið. Það er hvatning til að halda fleiri námskeið síðar í þessum dúr.
SÞ
Afreksíþróttasvið Borgarholtsskóla stóð fyrir metnaðarfullri dagskrá á þemadögum skólans í síðstu viku. Þar fengu nemendur góð og hnitmiðuð innlegg úr þremur ólíkum áttum. Þemað var Svefn, æfing og næring, allt undirstöðuatriði í lífi íþróttamannsins. Dagskráin gekk vel og fór hún fram í Sambíóunum Egilshöll. Takk öll þið sem komuð að deginum og framkvæmdinni, og ekki síst, Siggu Láru, Inga Þór og Birnu sem áttu fyrirlestra dagsins.
Það fór vel um gesti í sætunum sem alla jafna eru notuð til bíósýninga. Eftir hádegi fóru svo fram umræður milli kennara og þjálfara sem koma að þjálfun íþróttafólks á framhaldsskólaaldri undir heitinu “Afreksíþróttir og framhaldsskóli”. Þar kom fagfólk víðsvegar að og umræðurnar góðar. Það sem gaf deginum alþjóðlegan blæ var heimsókn frá Danmörku frá þeim Laurits og Christian, tveimur meistaranemum með bakgrunn í handbolta. Þeir starfa sem kennarar og þjálfarar í íþróttaakademíu í Skanderborg (SHEA). Þeir kynntu starfið og komu með áhugaverða punkta frá Danmörku og út frá dvöl sinni hér á landi, mest á Selfossi sem tengist lokaverkefni þeirra félaga um afreksstarf á Íslandi.
Eftir kynningu frá þeim félögum var hópnum skipt upp í tvennt og tóku umræður hátt í 2 klst. með öllu. Vil ég nota tækifærið og þakka öllum sem komu að þessum degi hjá okkur kærlega fyrir komuna og þátttökuna, og Þórarni frá fræðslusviði ÍSÍ fyrir aðstoðina. Þetta var frábært og mín skoðun að við ættum að gera meira af þessu.
Að lokum læt ég fylgja með nokkrar staðreyndir um hvernig sviðið hjá okkur á afrekinu er byggt upp um þessar mundir.
Þetta gekk það vel allt saman að mig grunar að þetta verði endurtekið síðar, vonandi 🙂
SÞ
Helgin síðasta var mjög skemmtileg. Háskólinn í Reykjavík og KKÍ eru í samstarfi um kostaða meistaranámsstöðu og mælingar á kvennalandsliðum. Tengt þeirri vinnu hélt ég kynningu fyrir þjálfara á 3ja þjálfarastigi KKÍ um mælingar og þjálfun þar sem við unnum verklegt og fræðilegt í bland.
Síðar um daginn hélt ég svo stutt erindi fyrir leikmenn yngri landsliða KKÍ um hvernig ráðlagt er að æfa á hvíldartímabili, þegar þau eru hvorki á æfingum með landsliði eða félagsliði. Aðstaðan þar sem kennslan fór fram í var einnig frábær, – við fengum Ólafssal að Ásvöllum til afnota, glænýr og flottur, – til hamigju Haukar!
Þakk kærlega fyrir mig!
SÞ
Þessi rannsókn var nýlega birt og fjallar um æfingaálag í nokkrum mismunandi íþróttum. Rannsóknin var gerð á íþróttafólki sem tók þátt á Smáþjóðaleikunum 2015.
Hér má sjá samantekt á greininni:
PAPESH Team (Jose M. Saavedra, Sveinn Þorgeirsson, Hafrún Kristjánsdóttir, Kristján Halldórsson, Margrét L. Guðmundsdóttir, Ingi Þ. Einarsson) have published an article in the Montenegrin Journal of Sports Science and Medicine. This peer-reviewed journal is indexed in Emerging Sources Citation Index (Clarivate Analytics before Thomson Reuters) and PubMed.
The objective of this study was to analyse the volume of training in several sports as a function of sex and age. The study sample consisted of 302 sportspersons (men, n=132; women, n=170) who participated in the 16th Games of the Small States of Europe (1st to 6th June 2015) in representation of nine countries. The subjects practised the following sports: artistic gymnastics, athletics, basketball, beach volleyball, golf, judo, shooting, swimming, table tennis, tennis, and volleyball, and were classified by sex, sport, and age (younger: ≤20 years; intermediate: from 21 to 30 years; older: ≥31 years. Neither interactions between the groups nor differences depending on sex were found in the training volumes, but the older the sportsperson the lower the training volume (days per week, and total time per week). The sports with the greatest training volumes were artistic gymnastics and swimming, while those with most competitions per year were basketball and volleyball.
Nánar hér: Tengill á síðu www.mjssm.me
Sem fyrr, heiður. Takk fyrir að bjóða mér og ótrúlega gaman að segja frá vinnunni sinni á þessum vettvangi með samstarfsfólki mínu á íþróttafræðisviði HR og PAPESH. Hlakka til að segja meira frá ávinningnum síðar.
SÞ
Hér er örstutt viðtal við mig á K100.5 í aðdraganda RIG ráðstefnunnar.
https://k100.mbl.is/brot/spila/2827/
Hér er svo ráðstefnan sjálf með öllum mælendum.
17:00 Lárus L. Blöndal forseti ÍSÍ setur ráðstefnuna.
17:05 Dr. Viðar Halldórsson dósent í félagsfræði við HÍ: Árangur- og hvað svo? Íslenskt íþróttafólk hefur á síðustu misserum náð eftirtektarverðum árangri. En hvaða áhrif kann þessi árangur að hafa á væntingar, áherslur og skipulag í íþróttum barna og ungmenna hér á landi?
17:20 Dr. Sigríður Lára Guðmundsdóttir dósent í íþrótta- og heilsufræði, HÍ: Svefn eða æfing? Svefn hefur áhrif á líðan og frammistöðu en íþróttaæfingar geta líka haft áhrif á svefn. Er æskilegt fyrir ungmenni að stunda æfingar snemma að morgni?
17:35 Sveinn Þorgeirsson aðjúnkt í íþróttafræði við HR: Sérhæfing ungs fólks í íþróttum. Sérhæfing í íþróttum er nauðsynleg til að ná toppárangri í hvaða íþróttagrein sem er. Hvaða þjálfun telst til sérhæfingar og hvenær er æskilegt að hefja sérhæfingu í íþróttum? Er þjálfunarumhverfi ungs íþróttafólks að breytast á Íslandi?
17:50 Sólveig Jónsdóttir: Markvisst starf og lágmörkun brottfalls Umhverfi fimleikafólks hefur breyst mikið á undanförnum árum þar sem að framboð fimleikagreina hefur aukist. Er hægt að skipuleggja betur afreksþjálfun í fimleikum á sama tíma og líftími hvers íþróttamanns í fimleikum lengist?
18:05 Daði Rafnsson, knattspyrnuþjálfari. Við eigum helling inni. Blómaskeið er í íslenskri knattspyrnu. Við eigum hins vegar helling inni þegar kemur að afreksþjálfun. Getum við orðið enn betri?
18:20 Pallborð. Ingvar Sverrisson stýrir. Í pallborði sitja fyrirlesarar.
Fyrri hluti
Snemmbær afreksþjálfun barna – Fyrri hluti from ISI on Vimeo.
Seinni hluti
Snemmbær afreksþjálfun barna – Seinni hluti from ISI on Vimeo.
SÞ
Vildi nota tækifærið og þakka fyrir boðið á þennan skemmtilega fræðslu- og umræðufund. Finnst umræðuefnið gríðarlega þarft og tilvalið að ræða nú í ljósi frábærs árangurs landsliða Íslands undanfarin ár.
Hér má svo sjá örlítið brot af því sem ég fjallaði um í fyrirlestri mínum á fundinum.
Takk fyrir mig – og vonandi taka önnur sveitarfélög þessa umræðu upp, því meira er ekki alltaf betra!
SÞ
Undanfarin ár hefur íþróttafræðingurinn Kevin Tipton, einn helsti sérfræðingur heims í áhrifum prótein-neyslu heimsótt meistaranámið í íþróttafræði HR. Kevin stýrir teymi sérfræðinga við háskólann í Stirling og vinnur þar að rannsóknum meðal annars á áhrifum próteininntöku á líkamann.
Ég fékk að leggja fyrir hann nokkrar spurningar og það er mín von að svörin sem hann veitir geti nýst sem flestum. Spurningarnar og svörin eru á ensku og ég vona að það komi ekki að sök.
What are the most important steps for an athlete to take when dealing with long term injuries?
The most important steps may be the most obvious, but often given the least attention because they aren’t flashy.
1st) avoid nutrient deficiency. That goes for all nutrients, i.e. vitamins, minerals, macronutrients, and energy.
2) energy balance is important. There seem to be detrimental effects on healing and health if energy intake is too low following an injury. The first instinct will be to reduce energy intake since training/physical activity likely is reduced. However, reducing energy intake too much can decrease muscle protein synthesis and wound healing, thus impairing recovery. Energy excess also impairs recovery. So, attention to balancing energy intake with expenditure is important.
3) a relative increase in protein intake seems to be a good idea. I’d probably aim for 2-2.5 g protein/d/kg BW.
4) maintain physical activity as much as possible given the limitations of the injury. That is important in terms of general health, but also seems to positively influence healing and recovery.
Low carbohydrate diet during preseason (for a team sports athlete) – is it a good idea?
I suppose it depends on what you mean by low CHO (kolvetni) and what the training demands are for the athlete. As long as the athlete meets the CHO intake necessary to support training, then it should be fine. However, that goes for any time. James Morton has written some good stuff along these lines, so I recommend your readers go to his material.
Can LCHF diet make improvements to high-performance athletes?
I don’t know that LCHF diets do anything magic. Yes, you can see some metabolic adaptations that arguably may be positive. However, to date, there’s no convincing evidence of improved performance outcomes. In fact, Louise Burke and co have recently published a nice study (2nd one on the way) showing performance decrements. The issue for most athletes is that to perform best, it will be necessary to do increase power to do high-intensity periods of some sort in the competition. LCHF diets down regulate the enzymes crucial for using CHO for energy during high-intensity efforts. Trent Stellingwerf and colleagues nicely demonstrated this about 10 or more yrs ago. So, if you need to sprint in a match or surge up a hill in a race, your ability to generate power may be hampered.
There is an argument to limit CHO as a weight loss tool. However, at the end of the day, it is energy balance that is most important. Manipulating protein is probably better for weight loss, particularly if maintaining muscle mass during weight loss is important (see our paper from a few years ago – Mettler et al. Med Sci Sports Ex 2010).
What is the single best advice for athletes wanting fast post exercise recovery you have?
That’s a tough one. It depends on the sport and the athlete, of course. However, I suppose the 3 Rs – rehydrate, refuel and rebuild – are a place to start. But, I’m sure your readers know those.
Is casein protein a good supplement for intake before going to bed for muscle recovery?
For many, it doesn’t seem to hurt anything, at the very least. Although, some individuals report trouble sleeping and gut discomfort, particularly if large amounts are consumed. And, it seems that it is necessary for a larger amount of protein to be consumed to be effective. I’m still dubious of the importance of pre sleep protein. no study has yet compared pre sleep protein to protein ingested at other times of day in terms of muscle protein synthesis [MPS] or muscle mass. All studies so far have given protein at night but didn’t include a comparison to the same amount of protein eaten earlier in the day. So, all the positive impact may simply be due to more protein. Luc and his crew will admit this when asked. Also, we published a study over 10 years ago in which overnight MPS was increased by resistance exercise with essential amino acid ingestion at mid day. We didn’t compare it to pre sleep protein, but those results at least suggest that it is possible to increase overnight MPS with exercise and protein earlier in the day.
The argument that casein is the magic protein specifically for pre sleep ingestion boggles my mind. Luc and gang used casein in those studies because they had a great deal of intrinsically-labeled casein, but no whey. No one has ever compared different proteins for pre sleep consumption. So, if someone wants to slug down a bunch of protein before bed, maybe worth a try. However, I’m unconvinced it is magic.
Is there a difference between nutritional recovery strategies wanting …
There is an argument to be made that those two considerations may be conflicting to some extent. Again, it probably depends on the athlete and the demands of the sport. So, it is a difficult question to answer without more info.
Ég þakka Kevin kærlega fyrir að hafa gefið sér tíma til að svara spurningunum og vona að svörin verði ykkur að gagni. Að þessu tilefni vil ég benda fólki á að Kevin heldur úti góðri twitter síðu þar sem hann deilir mörgum góðum rannsóknum og ráðum varðandi næringu, rannsóknir og íþróttir. Kevin Tipton á twitter.
SÞ
Ég var svo heppinn að fá tækifæri til að fara í kennsluferð í íþróttaháskólann í Köln í síðasta mánuði. Þar var ég í eina viku og kenndi nemendum sem höfðu valið handbolta bæði verklega tíma og bóklega, í kennslufræði íþrótta og þjálfun í handbolta fyrir lengra komna. Þar kynntist ég handbolta prófessor þeirra í Köln, Frowin Fasold. Hann kynnti mig fyrir skemmtilegum hugmyndum að leikjum fyrir handbolta.
Eftir viku í kennslu við háskólann fékk ég að fara með 3.fl. Fjölni í æfingaferð til Saarbrucken. Sú ferð endaði á FINAL4 í Köln þar sem við sáum PSG, Veszprem, HC Vardar og Barcelona keppa.
Mjög ánægjuleg og skemmtileg ferð vægast sagt í góðum hópi leikmanna og þjálfara.
SÞ
